De dood maakt soms meer stuk dan je lief is. Het kan families voor altijd verscheuren, het kan eeuwige stiltes veroorzaken. Een gezin dat rouwt is gewond, en moet zien te helen. Er is iemand voor altijd weg, en het kost tijd om weer verder te gaan met elkaar.
Iedereen in dat gezin, en binnen de naaste familie, heeft daarnaast zijn eigen rouw. De oudste zoon mist zijn maatje, de jongste dochter de positie van Benjamin. Een partner mist haar geliefde en mede-opvoeder. Als je overmand bent door je eigen verdriet, is het vreselijk moeilijk te kijken naar het verdriet van een ander in de familie. Dan kan het lastig zijn om te erkennen dat het ook moeilijk voor die tante is, die haar broer verloor. Is het moeilijk voor oma om niet van de daken te schreeuwen dat de kinderen dan wel hun moeder kwijt zijn, maar zij haar kind verloor, en geen toekomst meer heeft…
We kunnen soms nauwelijks kijken naar de pijn van een ander, zonder die met de pijn van onszelf te vergelijken. Leedconcurrentie ligt op de loer. De dood maakt heel veel gevoelens los, die soms al jaren sluimerden, maar die pas na de dood aan de oppervlakte komen. Gevoelens die ontwrichtend kunnen zijn voor het systeem dat familie heet.
Een gezin, maar ook een hele familie kan hierdoor uit elkaar vallen, maar natuurlijk hoeft het niet. Als jij jezelf toestaat en de ruimte krijgt om te rouwen zoals je wilt, en de ander diezelfde ruimte geeft, dan ontstaat er weer een balans. Langzaam maar zeker. Als jij accepteert dat het voor je moeder heel zwaar is, en zij ook jouw verdriet mag zien, en als je broer en zus accepteren dat jij veel huilt, en jij vervolgens niet verwacht dat zij ook op die manier uiting geven aan hun verdriet, dan kan dat de band versterken.
Maar dit is allemaal makkelijker geschreven dan gedaan.
Binnen ons gezin hebben wij na de dood van mijn moeder de balans hervonden, al na korte tijd. Hoe moeilijk het soms ook was om het verdriet van de ander te zien, en het eigen verdriet te tonen: wij waren er voor elkaar, mijn vader, mijn broer en ik.
Met de familie van mijn moeder hebben we die balans echter nooit kunnen vinden. Hoe iedereen het ook geprobeerd heeft, soms jaren later nog: we zijn er niet in geslaagd om elkaar individueel te ‘verstaan’. Ik zag en zie hoe we allemaal hevig aangeslagen waren door haar dood, maar we konden elkaar daar, op sommige momenten na, niet in ondersteunen. Uiteindelijk is de band verbroken.
En daarmee basta? Nee, was het maar zo makkelijk. Ook het verlies van een familie(band) gaat een leven lang mee. Ik mis ze niet meer in mijn dagelijks bestaan, maar wat was het fijn geweest als ik mijn gezin twee keer per jaar richting Twente zou kunnen rijden, en dat we ons dan net als jaren geleden zouden verkneukelen om de herkenbare kaaklijnen, de lange ruggen, de waggelende loopjes, de schaterende lachsalvo’s. Het is zoals het is, maar blijft toch een pijnlijk punt in mijn leven. En waarschijnlijk ook in hun leven. Ik zie hun pijn, ik erken hun verdriet. Maar onze oevers grenzen niet meer aan elkaar. En ik laat het. Voor nu.
En ondertussen wil ik blijven vertellen hoe het werkt. Soms. In families. Hoe het mis kan gaan. Soms. En over hoe het anders kan. Als iedereen dat wil.
in een pak gelopen in het ziekenhuis.. sorry, wellicht komt dit niet heel duidelijk over…
mijn zwager wilt geen contact met mijn vader en mijn gezin… korte toelichting. Dit alles heeft te maken met Corona… binnen een week was mijn moeder overleden. tevens door corona/vaccinatie… mijn vader positief getest… maar alles moest online om uitvaart te regelen.. wij zijn er voor mijn vader geweest… thuis.. niet denkende aan alle regels… de menselijkheid stond bij ons voorop, dus heb na vier dagen in een pak te hebben gelopen ter bescherming… daarna gekozen er te zijn voor onze vader… ook bij de uitvaart… (welke we zo lang mogelijk uitgesteld hebben) heeft de familie ook mijn vader vast gepakt… dit is ons niet in dank afgenomen… je mag corona beleven zoals je wilt… maar reken iemand niet af op menselijkheid.. mijn zus zit vol verdriet en in tweestrijd… dat het contact met mijn zwager er niet is, heb ik een plek kunnen geven, maar dat mijn zus nu geleefd wordt volgens hem en de corona regels… vind ik enorm verdrietig. Voor nu berust ik erin en kan ik er alleen zijn op de momenten dat mijn zus me nodig heeft… voor nu laat ik het zo en blijf ik er zijn voor mijn vader, die nu zijn vrouw moet missen….
Eindelijk..iets van herkenning.
Vorig jaar is mijn moeder overleden aan een hersentumor.We hebben haast geen afscheid kunnen nemen omdat ze tijdens haar eerste biopt een bloeding kreeg waardoor ze niet meer kon praten en halfzijdig verlamd raakte.Een achtbaan van 3 maanden volgde.
Tegelijkertijd (en vooral daarna)begonnen de discussies in ons voorheen zo hechte gezin.Mijn broer en ik maakten ons zorgen om mijn vader,die zoveel verdriet had dat hij alle kanten opvloog.Onrust.
Wij ,die hem steeds probeerden te helpen.Ook al hadden we zelf soms meer behoefte aan even niet verdrietig zijn.
En nu…mijn vader die een nieuwe partner heeft gevonden!Alleen mijn broer en ik zijn daar nog helemaal niet aan toe.Hadden het ook niet aan zien komen.Plotseling is er geen ruimte voor ons verdriet,onze rouw.We moeten deze nieuwe vrouw zo snel mogelijk in onze armen sluiten wat mijn vader betreft.Hij vindt ook dat het verlies(van mijn moeder) voor hem erger is dan voor ons.
Ik had nooit verwacht dat in ons gezin een ruzie niet uitgepraat kon worden.We hebben het al meerdere keren geprobeerd maar komen niet tot elkaar.
Ik weet niet meer wat ik nog kan doen en voel me erg ongelukkig
Het is niet dat ik mijn vader geen geluk gun;ik gun hem alle liefde van de wereld.Ik heb zelf alleen wat tijd en ruimte nodig om ermee om te kunnen gaan.Dat is alles wat we hebben gevraagd,maar daar wil hij een limiet aan stellen.
Ik heb overal gezocht naar informatie hierover,maar kan bijna niets vinden over volwassen kinderen en het verlies van (een) ouder(s) en de potentiele moeilijkheden. Het is bijna of wij niet mogen rouwen.
Terwijl ik een ongelofelijk hechte band had met mijn moeder. En nu is mijn vader min of meer bereid om ons gezin op te offeren voor een vrouw die hij net een paar maanden kent.
Dat geeft mij het gevoel dat ik het mis heb gehad;dat het allemaal niets betekende.Het gezin waar ik zoveel waarde aan hecht,mijn moeder.
Alsof ik na de dood van mijn moeder ook nog een scheiding voor mijn kiezen krijg.
Oftewel, ik ben blij dat ik deze site tegenkwam.
Dat ook ik verdrietig ‘mag ‘zijn.
Na het overlijden van mijn moeder in 2012 is de hechte band in het gezin compleet ontwricht. De bindende factor die altijd naar harmonie streefde is weggevallen. Ik word buitengesloten in bepaalde zaken door mijn zus, waarmee ik altijd een hechte band mee had. Ik wil nu definitief geen enkel contact meer met mijn familie. Er is niemand geweest die ook enig belangstelling heeft getoond hoe ik met het verlies ben omgegaan. Ik sta zelfs het punt ook mijn achternaam te veranderen. Zo diep zit het.
Heel graag gedaan! Wat mooi dat jij een blog hebt geschreven als reactie op dit blog. Een soort sneeuwbal, sneeuwblog dus! Dank.
Dankjewel voor het delen. Je stuk heeft mij geinspireerd voor wat zelfreflectie en reminder op mijn blog.
Dag Michel, volgens mij is het een doorgaand proces: dat je af en toe even om je heen moet kijken hoe die ander het doet. Lastig maar mooi… Dank!
Het is waar, je bent al snel geneigd het leed van een ander met dat van jezelf te vergelijken. Terwijl ik jouw blogpost lees ben ik geneigd te kijken naar hoe er in onze familie met rouw omgegaan werd. En inderdaad, je blogpost roept herkenning op.
Dank je wel Kirsten, ik denk aan je!
Willy, wat fijn dat je zo goed naar de foto hebt gekeken. De randjes, de breuklijn. Zo typerend voor de relatie….Dank je!
Dank voor je herkenbare verhaal. Pijnlijk maar ook hoopvol en motiverend. Als mensen zich er bewust van zijn dat je in rouw zo gemakkelijk uit elkaar kunt drijven, hebben ze meer kans om dat te voorkomen. Bewustzijn van het verschil tussen onmacht en onwil.
Ik vind de foto ook een heel toepasselijk beeld. Uit de verte ziet het er prachtig uit; sta je dichterbij dan zie je pas de breuklijn en als je nog dichterbijkomt en het aanraakt, dan voel je ook de scherpe randen en de pijn die dat kan doen.
Ik heb geen woorden. Die van jou zijn al meer dan genoeg..
Dag Marleen, ja, balanceren, zo moeilijk soms! Moeilijk om toe te kijken..
De spijker op zijn kop.
Het is moeilijk om de balans zodanig te vinden dat je ook de ander niet overvraagt.
Zelfs als alle partijen dat willen kan het soms toch niet.
Bianca, dank je wel! Het kan anders, maar hoe is voor iedereen zo lastig als het er op aankomt…
Floortje, wat zeg je dat raak. Die oevers zijn zo beelden, en ik wil zo graag dat ze bij elkaar komen, maar het duwen werkt niet altijd. Gelukkig zijn er in mijn werk en in mijn leven steeds meer drijvende oevers. Met stevige basis en loopbruggetjes. Dank!!!
erg herkenbaar… vooral de laatste alinea
Dank je Wop!
Open, eerlijk en liefdevol geschreven, zoals ik je ook ken. Door te erkennen, te delen en te raken breng jij mensen in beweging. Drijven oevers niet uit elkaar, en blijven harten verbonden, ook als de weg zo moeilijk is.
Slik….. Rilling….