De richting die een Tukker uit moest was altijd ‘noar ’t West’n’. Uit het Oosten mochten dan wel de Wijzen komen, ze bleven er niet lang. Werk, studie, muziek, alles wat hip en nieuw was: het lag allemaal aan de andere kant van het land, ‘ower de grèèns’.
Daar is nu definitief verandering in gekomen. Sinds het zien van de serie ‘van jonge leu en oale groond’, gemaakt door RTV Oost en momenteel ondertiteld uitgezonden door RTV Utrecht, heb ik mijn roots terug gevonden. En die zijn hipper dan ooit. Ik ben een Tukker en ik ben er onmeunig trots op. De wijsheid en het talent en de humor ligt wel degelijk in het oosten des lands. Tussen Dinkel en Regge om precies te zijn.
Bij de diploma-uitreiking van een medestudent met Friese Roots werd ineens het Fries Volkslied gezongen. Overal in de aula klonk de Friese taal. Mensen stonden met tranen in de ogen te zingen. Ik snapte er niet veel van, maar zag wel dat de emoties echt waren. Maar buiten het feit dat ik bij Twente warme gevoelens had, vooral als ik Herman Finkers hoorde of bladerde door het digitale woordenboek van Goaitsen van der Vliet, had ik niet zo’n last van chauvinisme.
En daar is nu voorgoed verandering ingekomen. Ik kon na vijf minuten al niet meer geheel genieten van de lotgevallen van Fenna, Monkie, Alwie en moeder Minie Wildspieker. Ik mos huul’n. Janken. Ik hoorde de taal van mijn jeugd. En De Tranen Stroomden Over Mijn Wangen .
Uitdrukkingen hoorde ik die niemand zó kan begrijpen als Tukkers zelf. Fenna, die tegen buurman Bredero, een rasechte Amsterdammer, zegt terwijl hij de trekker bijna tegen een boom rijdt ‘doot hènig an!’. Waarop Bredero zegt ‘waar zit de hènig dan’. Of vader Wildspieker, die als geest intense gesprekken met zijn dochter heeft ‘Wat mut ie met nen keerl dee traktor teegn un Trekker zeg’. En ik leerde opnieuw oude woorden. Ik begreep waarom ik de mist inging toen ik als 18-jarige zei ‘Dat doe je extra’ en op onbegrip stuitte. Extra betekent bij ‘ons’ expres.
En ik ‘verstoa’ ineens alles van nationale gevoelens. Van ergens bijhoren. Van de intense heimwee die het horen van je moederstaal in je kan oproepen. 
En ik wilde Herman Finkers spontaan om de nek vliegen bij het horen van de titelsong: ‘geluk in’ tuk.
Inmiddels heeft de serie in het hele land succes. Wie had dat gedacht, het Twents dat heel Nederland verovert! En celebrities, leu dee Holààns proaten, blijken ineens dezelfde roots te hebben. Producent Johan Nijenhuis, verantwoordelijk voor series als Costa, maar ook dus van Jonge Leu, komt uut Bathmen (dat je uitspreekt als Battum). Daphne Bunskoek: Tukker. Eddy Zoey (oorspronkelijk Eddy Morsink) en Edwin Evers, Tukkers. Jan Vennegoor of Hesselink: juist, Tukker. Willem Wilmink: helaas dood, maar wel een geboren Tukker.
De jongeren op deze foto, nieuwe helden: Tukkers…
Wat een vreemd gevoel is dit. Ik ben een wereldburger, maar in mijn hart altijd en steeds meer: een Tukker.
Tot besluit het refrein de titelsong van de serie.
En ’t ieder neije joar dan zeg ie mekaar:
geluk-in-‘n-tuk ik hop a’j ’t veendt.
Mer geluk-in-‘n-tuk dat heb wie a wa,
gewoon umda’w der beent.
Vertaling:
En ieder nieuwjaar zeg je tegen elkaar:
Ik hoop dat je het geluk vindt.
Maar het geluk, dat hebben wij al wel,
gewoon omdat we er zijn.
Veurdoan, 14 april 2006
Ich bin ein Groninger, zie tweede foto in rechterkolom op mijn blog.
Vanuit Den Haag heb heb ik een aantal jaren in de Achterhoek gewoond. Verstond indertijd het Achterhoeks aardig, en ik weet: Achterhoeks en Twents, oei, is niet hetzelfde. Maar de tongval klinkt bekend. Nou zag ik laatst een uitzending over geloof met Herman Finkers, en in dat programma kwam een acteur op die een gedicht in het Twents voordroeg, waarschijnlijk van Herman Finkers zelf. Hij was moeilijk te verstaan, ik vermoed dat het geen Tukker was. Dat vermoeden werd bevestigd door Herman Finkers, die, ingespannen meelezend na afloop droog opmerkte: "dat was mooi, bijna accentloos."
@ Hans: helaas is dat een landelijk virus: het betegelen van de tuinen! Niet alleen voorbehouden aan Tukkers! Gelukkig hier (Utrecht) volop heggemussen, kool- en pimpelmeesjes, merels, eksters etcetera! En snoeien mag pas na de broedtijd ;-))) Hou vol!
Als import Tukker, overlevende van de nu al legendarische stroomstoring en met het voorjaar in aantocht en fietstochten door het Buurserzand zucht ik:
Ja, Twente is mooi, maar waarom willen nu steeds meer Twentenaren zonodig die afschuwelijke bouwmarkt tuinen. Toen ik hier kwam wonen had iedereen nog volop groen en nu groeien er alleen nog kiezel en klinkerpatronen. Ik gloof dat onze, halfverwilderde tuin de laatste is waar nog talloze vogels hun jongen grootbrengen. De heg niet geknipt dit jaar vanwege pa en ma Heggemus.
Groetjes en houdt het groen Tukkers!
Hans
@ Jaap: teveel paaseieren gegeten, en te druk denk ik geweest: hoe kon ik zo’n fout maken! De stad van Wilmink! Enter is Enter Enske is Enschede! mmm. Nou ja, ook Tukkers maken fouten…
Euhm…Daan…Eanske is toch echt al járen Twents voor "Enschede". Eanter daarentegen is jouw ex-noaberdorp.
Groeten van deze van geboorte Glanerbrugger (gem. Enschede) maar getogen Enternaar. Met andere woorden: ‘ie war’n kats in de boone =)
Goodgoan!
Jaap
PS Hennie Stamsnijder en Ilse de Lange niet vergeten.
PPS "Mait nog wa een betje doon dan?" is volgens mij de vraag of het nog goed met je gaat…
@ Gerrit: Enske! Ik hoop dat je niet gaat steigeren als ik je vertel dat ik oet Wierd’n kom! Jullie hebben wel de mooiste plaatsnaam die bestaat trouwens. Enter… Dank voor de aanvullingen en de verbeteringen. Die plaatsvervangende schaamte ken ik helemaal: ik had het als kind al, als iemand alleen maar plat kon praten. Nu is het eigenlijk een geuzengebruik geworden om plat te kunnen praten. Sinds de serie droom ik soms ook weer in het Twents, en ik praat na het zien van een aflevering ook weer een dag iets platter, terwijl je aan mij ‘ech nie’ kunt horen dat ik uit het oosten kom. Leuk dat je reageerde!
@ Annette: Fundatukker, nieuw Nederlands woord? Ik voel mijn roots, en ben daar trots op. Iedereen is gelijk, en trots op je roots geeft vaak extra zin aan het bestaan. Niet iets om je voor te schamen in elk geval. Ook niet iets om je verheven over te voelen. Integendeel.
Mooj skrem’, ik heb verschillende delen van de RTV-soap gezien, maar ik moet eerlijk zeggen dat het Twents dat daar gesproken wordt me nogal gekunsteld voorkomt, met veel woorden die in het Twents anno 2006 niet meer gebruikt worden. dat vond ik ook al van de Twentse versie van de laatste voorstelling van Finkers(Heanig an en rap wat). Maar ja, ik kom uut Enske, en daar is het Twents wellicht toch wat meer verbasterd en teveel onder invloed van het ABN. Ik moet eerlijk zeggen dat ik vroeger behoorlijk veel last had van plaatsvervangende schaamte als er in de "Weekendkwis" of in "Een Van De Acht" kandidaten zaten met een duidelijke twentse tongval. Daarbij kwam dat ze meestal ook de minste antwoorden wisten. En in de meidagen van 2000 hoorden we uurlijks dat spotje op radio en tv waarin opgeroepen werd geld te storten ten bate van de vuurwerkrampslachtoffers en een vrouw elke keer weer uitriep: "Dat heb’n we nooit geweet’n."
Maar gelukkig hadden we Willem Wilmink en hebben we Herman Finkers. Overigens komt en Edwin Evers uit Hardenberg en ligt Bathmen niet in Twente.
Maar er zijn nog meer bekende Twentenaren! Wat dacht je van Mieke Telkamp, Henk Elsink, Gert en Hermien,Wilma-Een Klomp Met Een Zeiltje-Landkrooon, Freddy Golden, Harry Bannink, Adje Vandenberg, Edith Leerkes, Johanna ter Steege, Hennie Kuiper, Teach In, Buffoons, Anne van der Meiden, Marcel Möring, Tom Egbers, André Manuel, Ingrid Wender, Henk Kamp,Ernst Daniel Smid, Jaap Uilenberg, Henk Kessler, Arnold Bruggink, Berdien Stenberg en ik zal er nog wel een paar dozijn vergeten zijn.
En hier word ik als stadse blij van:
Ik heb oe lief, mien eig’n Laandtien,
mien olde Drenthelaand.
‘k Hol van de eenvoud in oen schoonheid,
‘k heb oe mien hart verpaand!
Mien taoke valt mi’j lichte,
want steeds blieft an mien zied,
De geest van ’t olde Drenthe,
daorum vergeet ‘k oe niet.
‘k Heur nog de held’re schaopenklokkies,
bi’j ’t zinken van de zun,
As schaopies keerden van de heide,
as moeke veur oes zung.
O, kon ‘k nog ienmaol heuren,
dat lied in ’t schemeruur,
En vaoders mooi verhaoltien,
bi’j t vrolijk knappend vuur.
‘k Zie nog oen brink mit stoere ieken,
waor ik mien makkers vond.
Waor ik mien twiegen mantie vulde,
mit ekkels glad en rond.
Daor bi’j die olde linde,
kwam ‘k mit mien vrienden saom.
Zo menig vriend ging henen,
de schors bewaort zien naom.
De roege boswal langs oen velties,
war mien luilekkerlaand.
Die gaf mi’j lekk’re zoete brummels,
oet milde gulle haand.
Daor gaorde ik de braandstof
veur ’t olt en heilig vuur,
As lentes aodem wekte,
oen sluim’rende natuur.
Waor nog de held’re koele veenplas,
oen vredig stroompie voedt,
Daor in dat wiede broene heivlak,
waor wilp en korhoen broedt,
Daor koelde ik mien spieren,
in ’t nat van zuuv’re wel,
Daor heb ik leren zwieren,
op scheuvels blaank en snel.
Die beelden uut dat gries verleden,
bin ‘k nooit weer kwiet ‘eraokt.
Bi’j al de stried die ‘k hebbe streden,
hebt zie mi’j staark ‘emaokt.
Daorum van haarte dankbaor,
zing ‘k oe mien schoonste lied,
Mien eig’n olde Drenthe,
vergeten kan ‘k oe niet!
Toch niet fundatukker?
Ik ben niet zo ’tuk’ op ‘wij zijn de beste’. Ieder is goed op zijn eigen wijze. Ja toch niet dan?
Groetjes van een Hilrotbreukhuiservener:>)
Vrolijk Pasen en Selam!
@ Gerbie: erg leuk jouw reactie…, en neem de tijd. Veurdat du tiet oe nemt!
@ Fran: deerntie, ik kom ja net toes, mut noe alwier vot, hen ett’n. Bin monn’weer hier, um te luustern! Moar bedankt, da he’k geern, dat ie muziek veur mie op ’t blog zet!
E Vrouwke
Ik he nog un schon liedje ur euw
op da logske van mèn
houdoe fran
Ik vind het nog steeds onmeunig zonde dat ik niet elke week heb gekeken. Elke keer als ik per ongeluk een stukje zie, vermaak ik me ook best.
En Twente is zo klein, dat je altijd een band met de serie hebt: ik heb een acteur lesgegeven, een van de schrijvers/vertalers is een vriend van me, heb op school gezeten met de baas en een andere acteur is een collega van mijn vader. Waarom kijk ik eigenlijk nauwelijks?
Ik goa eemn in ’n heukske zitt’n. Mie schaamn.
@ Alice: prachtige titel voor een boek: Jawel meneer, hier voel ik mij thuis.. Ja, gele nummer borden, en de bordjes: de koffie is klaar. Al zeiden wij er altijd achter aan: moar neet veur oe! (maar niet voor jou/u)
ach ja gaat het inderdaad niet zo?
Alsof je op een verre reis bent geweest, en langzaam zie je meer en meer gele nummerborden wat al hoopvol stemt, en dan het geluid.
Eindelijk eindelijk weer een ‘normaal’gesprek in je moerstaal.
thuiskomen.
Hier, bij dit zooitje ongeregeld, jawel Meneer, Hier voel ik mij Thuis!!
@ Zwolly, ie mut manks ok sloap’n, moar ’t was was met du kniej’n in berre! Veuls te kort! Ie bint neet goot wie da’j zo loat nog op bint. Ie mut toch ok wier vrog op!
@ Grutte: mooi man!~
@ rotsbloempje: dur zit gèn grèènz tussen oons, wie kump van duzelfde groond! Bedankt!
@ Kristel Klier: Doe je het nog wel, en met plezier, zo lees ik jouw twentse zin. Mooi hoor, net als goodgoan. De mooiste vind ik nog altijd: Wat he’j noe dan! He’j du koppakking lek? Goodwies kapot?
@ Theodora: het is dus van alle streken, dit chauvinisme. Daar waar je wiegje stond….
@ Isis: Twentse feesten zijn geweldig, de katholieke feesten dan he! Het glas mag NOOIT leeg zijn…
@ Jos: geweldig rijm. Tukkers verstaan Brabanders nog net, maar Limburgers, dat verstoat de kats nig! Bloasmuziek, een nummer dat in Jonge leu en oale groond wordt gespeeld, door Gé Reinders & Herman Finkers, is dan ook het perfecte integratienummer, waar de limbo en de tukker elkaar eindelijk leren verstaan….Door de muziek!
"Uit het Oosten mochten dan wel de Wijzen komen, ze bleven er niet lang."
Tijdens mijn eerste sollicitatiegesprek was de eerste opmerking van de schooldirecteur: Alle wijzen komen uit het Oosten. Nou, die kon ik in mijn zak steken! Ik ben wel een ‘wijze’ die lang is gebleven, want ik woon als 25jaarin de hoofdstad.
Ik heb het programma nog niet gezien, maar herken wel de ervaring dat de Twentse taal heel diep in mijn ziel is gegrift.
De mooiste uitspraak in Twente vond ik altijd: "Mait nog wa een betje doon dan", alhoewel ik nooit begrepen heb, waar dat precies op sloeg!
Frysk bloed tsjoch op! wol no ris brûze en siede,
En bûnzje troch ús ieren om!
Flean op! Wy sjonge it bêste lân fan d’ierde,
It Fryske lân fol eare en rom.
Klink dan en daverje fier yn it rûn
Dyn âlde eare, o Fryske grûn!
Klink dan en daverje fier yn it rûn
Dyn âlde eare, o Fryske grûn!
Hoe ek fan oermacht, need en see betrutsen,
Oerâlde, leave Fryske grûn,
Nea waard dy fêste, taaie bân ferbrutsen,
Dy’t Friezen oan har lân ferbûn.
Klink dan en daverje fier yn it rûn
Dyn âlde eare, o Fryske grûn!
Klink dan en daverje fier yn it rûn
Dyn âlde eare, o Fryske grûn!
Fan bûgjen frjemd, bleau by ’t âld folk yn eare
Syn namme en taal, syn frije sin;
Syn wurd wie wet; rjocht, sljocht en trou syn leare,
En twang, fan wa ek, stie it tsjin.
Klink dan en daverje fier yn it rûn
Dyn âlde eare, o Fryske grûn!
Klink dan en daverje fier yn it rûn
Dyn âlde eare, o Fryske grûn!
Trochloftich folk fan dizze âlde namme,
Wês jimmer op dy âlders grut!
Bliuw ivich fan dy grize, hege stamme
In grien, in krêftich bloeiend leat!
Klink dan en daverje fier yn it rûn
Dyn âlde eare, o Fryske grûn!
Klink dan en daverje fier yn it rûn
Dyn âlde eare, o Fryske grûn!
@) Voordaan……snotverdonders ……noe hej nog niet reageert…….muk oe onder de koe vandan haal of hoe zit det.
Vooruit dan nog een http://www.volkskrantblog.nl/bericht/44890 vanuit Lochem Voor Daan
Zwischen Almelo und Gildehaus,
Da gibt es gute Leute
Aber wann ein Brabander schnell reagiert
Sagt man: ‘blijf jij maor lekker boite….’
(nee hoor, zo zijn Tukkers niet! Ik mag ze graag)
De meest overdadige drink en hapslik eet partijen meegemaakt rond kerst bij Tukkers. De taal begrijp ik niet…Gezellig
hoi ik kiek noar da stuk op rtv Utreg altied. Ik zat in Devventur op schoele en doar hai veul van die tukker leu tiz meroakels goed dat je d’r wat over schrieft ( tussen haakjes ik kom eigenlijk uit Groningen Daan!)
Noait sien die serie Veurdoan, maer ut sal nun almachtig mooi stukske tevee we’zen. Maor grienen zal ‘k nait.
Ook al woon i-j tussen Regge en Dinkel, i-j hadden toch können wetten datt’r ganiks baoven d’n Achterhook geet?
Komplementen, goed holl’n en weerkomm’n,
T.
…Ik heb nog steeds moeite met inburgeren in Tukkerland, als niet-katholiek, belast met een ander dialect. Groot voordeel is wel dat diverde T-splitsingen in het gebied opgesierd zijn met crucifixen. Handig als ‘landmark’, vandaag mocht ik het gebied letterlijk doorkruisen en het wijst je de weg. Vooral op de fantastische route Denekamp, Beuningen, Losser, Glanerbrug word je zoop het rechte pad gehouden.
Maar na het volgen van een inburgeringscursus voor nieuwe plattelanders gaat het stukken beter. (Heb ik geboekstaafd in bijdragen van december j.l.)
En oalde grond of nieuwe, de radijsjes en schorseneren willen er goed groeien. Alle lof.
Ook voor jouw mooie verhaal. Als copyright verlopen is plak ik ‘m als bijlage bij de cursus. OK?
aanb . van mij Voordaan
ik ben ontzettend chauvinistisch. Zeer gehecht aan de stad waar ik geboren en getogen ben. Wij hebben alleen geen dialect maar een accent. Zeer herkenbaar. Waar ik ook ben, ik pik ze er zo uit. Mijn ouders zijn Friezen. Dat versta ik ook, ik kan het alleen niet spreken. Friezen kom je echt overal tegen trouwens.
Voordaan…Noe lees ik oe hele stukkie nie..ma ik had toe we ezeg een paar moand geleden det det spul van "Jonge leu en ole groond" bie jullie op de televisie kwam…Nou heb ik geliek of niet……en ie hebt d’r noe ok nog een mooi stukkie oaver eschreem: kump det in de krante zol ie denk’n.
Wat kunt ze d’r van doar in Twente hé……en het wut nog veule gekker…ik hebt allange zeene.
Ie war’n ok al bie én aandern op ’t blog en doar heb ikke schreem "ulle mut wat inhaaln. Ie speciaal Voordaan………woont in Utrecht maar is het plat nog niet vergett’n".
No ik goa wieder. Aju.
Dan dus speciaal voor jou een http://www.volkskrantblog.nl/bericht/44799!
@ man met de sombrero: ;-)))
Ik ben een import West-Fries en spreek het dialect niet eens. Toch zal ik me in deze streek altijd het meest thuis voelen omdat ik er ben opgegroeid.
@ Solvejg, binnenkort start de KRO ook met het uitzenden van de serie. Ondertiteld!!! En mijn lief is ook uut ut west’n, maar kan er inmiddels toch wel aardig wat van verstaan…
@ Jacob: Ai’j nig uut ut west’n komp, kú’j overal redd’n! Mooi man!
@ Rob, ja, zelfs nog na zo’n tijd…
Blijvend houden van waar je geboren bent, daar hoef je niet over na te denken .Doar worst gewoon tegeliek hait en kold van . Mooi schreef’n mien wicht,we bliev’n verwant. Dei ut in Grunn’n nait redd’n kont , konnen altied ien Twente nog wel terecht :), goud volk !
Mooi Daan, al begrijp ik er helemaal niks van: ik ben in de Randstad geboren, getogen en hooguit in een ander deel ervan gaan wonen. Wel een gemis toch 🙂
Ik vind het een heerlijk dialect, een mooie streek en prachtige mensen. Ik kan me voorstellen dat je er ontroerd van raakt.
@ Wilma, mèèk’n, Dissen serie wodt zeundag de hele dag ofadreejt. Ie kunt dus kiek’n van sogges tut soaves noar die leuke leu oet Twente. En ie kunt ok noar Finkers of noar Goaitsen’s webdinges goan um te kiek’n o’j doar nog wies wodd’n kunt. Kennie dat mooie stuksken fan Finkers woarin du Drie wiezen uut ut oasten nen boer tegenkomp? Zengt ze: wie bint du drie wiezen uut ut oost’n. Zegt den boer: Da’s mooi, ku’j mooi help’n drukk’n. (zien trekker zat vast). Mooi Poasen, Daan
@Veurdoan: ik geleuve da’k nit weet, wa’k noe nog zal doon vemiddag. Ik geleuve da’k mie ’n betje zit te verveel’n. Ik heb miene beuke oet, en gin zin meer um nog te goan zit’n leer’n. ’t geet oe good.
vertaling: ik geloof dat ik niet weet wat ik nu nog zal doen vanmiddag. Ik geloof dat ik me een beetje zit te vervelen. Ik heb mijn boeken uit en geen zin meer om nog te gaan zitten leren. het ga je goed. groetjes van W.
@Voordaan
[quote] In Twente wonen veel gezellige mensen, waaronder een hoop katholieken. Zal dat het verschil verklaren? [/quote]
Absoluut. Bij de katholieken ben je met drie weesgegroetjes van je zonden verlost. Op de Veluwe volgt er een boetedoening waar de honden geen brood van lusten.
Ik ga voor mezelf jouw proza maar eens analyseren; waarom het altijd zo prettig leest.
@ Wilma: deerntie, doa’j’t hènig an?
In Twente wonen veel gezellige mensen, waaronder een hoop katholieken. Zal dat het verschil verklaren?
Ik ben een Veluwnaar. Als er eens wat op tv komt over de Veluwe gaat het over kippen, varkens of fundamentalisten. Mocht er een Veluwse soap gemaakt worden waarschuw me dan alsjeblieft, dan ga ik verhuizen. Maar niet naar Tukkerland, dat beloof ik.
Ik bin ‘gelukkig mense vedage, want ik kan oe gedichie zonder vertaling begriep’m. D’r zit wa leu in diss’n tillevisieserie, deet oet ’t west’n vandan kômt. good holn, Wilma
Zo zie je maar, tukkers zitten overal. Leuk stukje weer, Daan. Jammer dat ik nooit tv kijk, van een collega (tukker) ook al enthousiaste verhalen gehoord. Zelf geboren westerling, maar wel met friese roots en een aantal jaren in groningen gewoond. Dialect blijft allemachtig prachtig om tehoren.